Hệ số di truyền và So sánh các phương pháp chọn lọc

1. Hệ số di truyền

a, Khái niệm

- Hệ số di truyền theo nghĩa rộng: Là tỉ số giữa phương sai kiểu gen và phương sai kiểu hình


H2 = S2G/S2P (0 < H2 < 1)


Trong đó: S2G: Sai khác về kiểu gen của các cá thể trong quần thể


S2p: Biến dị kiểu hình của các cá thể trong quần thể


- Hệ số di truyền theo nghĩa hẹp


h2 = S2A/S2P


Trong đó, S2A là phương sai di truyền gây nên bởi các gen quy định tính trạng theo kiểu cộng gộp.


(Phần này chỉ nhằm cung cấp cho các bạn cái nhìn tổng quát thôi, không cần học)

b, Ý nghĩa của hệ số di truyền

Hệ số di truyền cho biết một tính trạng phụ thuộc nhiều vào kiểu gen hay phụ thuộc nhiều vào môi trường.


- Nếu tính trạng có hệ sô di truyền cao: Tính trạng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen, ít phụ thuộc vào môi trường.


- Nếu tính trạng có hệ số di truyền thấp: tính trạng phụ thuộc nhiều vào điều kiện môi trường, ít chịu ảnh hưởng của kiểu gen.

2. Các phương pháp chọn lọc

So sánh chọn lọc cá thể và chọn lọc hàng loạt.

Điểm so sánh	Chọn lọc hàng loạt	Chọn lọc cá thể
Cách tiến hành	- Chọn ra một nhóm cá thể phù hợp mục tiêu chọn lọc - Ở cây trồng: hạt của các cây được thu hoạch chung, trộn lẫn với nhau để trồng trong vụ sau rồi so sánh với năng suất giống ban đầu để đánh giá. - Ở vật nuôi: chọn những cá thể có kiểu hình đẹp, lớn nhanh, đẻ tốt để nhân giống. - Tùy thuộc vật liệu khởi đầu, yêu cầu chọn lọc để tiến hành chọn lọc một hay nhiều lần.	- Chọn lấy một số ít cá thể tốt nhất sau đó nhân lên riêng rẽ theo từng dòng. - So sánh giữa các dòng và chọn dòng tốt - Có thể tiến hành một hay nhiều lần
Ứng dụng	- Dễ sử dụng với những tính trạng có hệ số di truyền cao. - Đối với cây tự thụ phấn, chỉ cần chọn lọc một lần là có hiệu quả còn cây giao phấn hoặc động vật cần chọn lọc nhiều lần.	- Áp dụng cho những tính trạng có hệ số di truyền thấp. - Có thể áp dụng một lần đối với các cây nhân giống vô tính hoặc tự thụ phấn. Còn cây giao phấn thì chọn lọc qua nhiều thế hệ. - Ở động vật sử dụng phương pháp kiểm tra đực giống qua đời sau. Ngày nay người ta còn bổ sung thêm phương pháp phân tích hóa sinh hoặc phân tích tế bào trên đực giống.
Ưu điểm	- Đơn giản, dễ làm, ít tốn kém nên dễ áp dụng rộng rãi.	- Kết hợp được sự đánh giá kiểu gen và kiểu hình nên nhanh chóng đạt hiệu quả.
Nhược điểm	- Chỉ căn cứ trên kiểu hình, không xét kiểu gen nên việc cũng cố và tích lũy các biến dị chậm đưa ra kết quả.	- Đòi hỏi công phu, tốn kém nên khó áp dụng rộng rãi.