Sự điều hòa tổng hợp prôtêin

Điều hoà tổng hợp prôtêin

Sự điều hoà tổng hợp prôtêin đảm bảo cho sự cung cấp prôtêin đúng theo yêu cầu của tế bào. Sự điều hoà tổng hợp prôtêin ở nhân sơ và ở nhân thực có những nét khác nhau nhưng đều diễn ra ở cả ba giai đoạn

- Điều hoà phiên mã.

- Điều hoà dịch mã.

- Điều hoà bài tiết prôtêin.

Trong đó quan trọng nhất là điều hoà phiên mã.

1. Điều hoà phiên mã

Điều hoà tổng hợp prôtêin ở giai đoạn phiên mã thực hiện qua operon. Điều hoà qua operon được Monod và Jacob phát hiện ra năm 1965.

* Khái niệm operon. Năm 1965, J.Monod và E.Jacob đưa ra khái niệm operon: operon là một đoạn ADN, trên đó có một nhóm gen hoạt động phối hợp với nhau để điều hoà sự tổng hợp một nhóm prôtêin.

Thành phần operon gồm có:

- Một gen khởi động - promotor (P).

- Một gen tác động - operator (O).
- Một số gen cấu trúc - Sistor (Z).
Mỗi gen cấu trúc mã hoá một prôtêin. Ví dụ operon -lac có 3 gen cấu trúc là X, Y, Z, trong operon-Trip có 4 gen cấu trúc là Trip E, Trip D, TripC, Trip B và Trip A.